بوئینگ

۲۴ تیر سالروز تأسیس شرکت بوئینگه، شرکتی که ۱۰۷ سال پیش توی واشنگتن شکل گرفت و امروز بزرگ‌ترین شرکت هوافضای جهان و سومین شرکت صنایع دفاعی جهانه. نکته جالب دیگه در مورد این شرکت اینه که بوئینگ بزرگ‌ترین صادرکننده کالا و خدمات توی ایالات متحده ست.توی این مقاله از سایت آژانس دیجیتال مارکتینگ کاسبی می‌خوایم با این شرکت بزرگ بیشتر آشنا بشیم.

وضعیت بوئینگ در رتبه‌بندی‌ها

معمولا تصور خیلی‌ها در مورد بوئینگ اینه که این شرکت فقط توی حوزه هواپیماها کار می‌کنه؛ ولی بویینگ یه شرکت چندملیتیه که توی حوزه طراحی، تولید و فروش هواپیما، هلی‌کوپتر، موشک، ماهواره و تجهیزات مخابراتی فعالیت می‌کنه.

بر اساس میزان درآمدی که در سال ۲۰۲۰ شرکت‌های حوزه صنایع دفاعی کسب کردن، بوئینگ در رتبه سوم جهان قرار گرفت. رتبه اول مال شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin) هست که اونم یه شرکت آمریکاییه، ولی از بویینگ خیلی جوون‌تره و در سال ۱۹۹۵ تشکیل شد. فعالیت اصلی این شرکت مربوط به تجهیزات نظامیه و طبق آمار سال ۲۰۰۹ بیشتر از ۷۴ درصد درآمدهای این شرکت، از فروش تجهیزات نظامی حاصل شد. ۷ درصد کل بودجه وزارت دفاع آمریکا، صرف خرید تجهیزات از لاکهید مارتین میشه.

رتبه دوم متعلق به شرکت ریتیان تکنولوجیز (Raytheon Technologies) هست که اونم یه شرکت چندملیتیه؛ ولی بر خلاف لاکهید مارتین توی خیلی از زمینه‌های دیگه غیر از صنایع نظامی هم فعالیت می‌کنه؛ مثلا موتور هواپیما و ساختارهای هوایی و این چیزها هم تولید می‌کنه و توسعه میده. این شرکت هم بخش زیادی از درآمدش رو از بودجه وزارت دفاع آمریکا به دست میاره.

بوئینگ از یه جهت دیگه هم یه شرکت موفق محسوب میشه. یه شاخص اقتصادی بازار بورس اوراق بهادار توی آمریکا هست که بهش میگن «میانگین صنعتی داو جونز» (Dow Jones Industrial Average) که توسط وال استریت ژورنال منتشر میشه.

میانگین صنعتی داو جونز یه فهرستی از سهام ۳۰ شرکت برتر فعال توی بازار بورس نیویورکه. از این فهرست برای مقایسه توی معاملات و مبادلات سهام و ارزیابی عملکرد شرکت‌های بزرگ صنعتی استفاده می‌کنن. سهام بوئینگ هم توی این فهرست هست و از این جهت یه افتخار برای این شرکت محسوب میشه.

بوئینگ کی تأسیس شد؟

شرکت بویینگ در ۱۵ جولای سال ۱۹۱۶ (۲۴ تیر ۱۲۹۵ شمسی) توسط فردی به نام ویلیام بوئینگ توی سیاتل واشنگتن تأسیس شد. ویلیام بوئینگ (William Boeing) یه صنعتگر آمریکایی ولی آلمانی‌تبار بود. ویلیام بویینگ توی یه خانواده ثروتمند و در شهر دیترویت ایالت میشیگان به دنیا اومد.

توی دانشگاه ییل تحصیل کرد و در سال ۱۹۰۳، وقتی ۲۲ سالش بود، رفت سراغ کار خرید و فروش الوار چوب. یه شرکت چوب راه انداخت و مدیریتش رو خودش بر عهده گرفت. یه روزی رفته بود یه نمایشگاهی توی سیاتل واشنگتن و اونجا یه ماشین پرنده دید. همونجا بود که برای اولین بار عاشق هواپیما شد.

سال ۱۹۱۶، موقعی که ۳۵ سالش بود، شرکت «تولیدات هوایی پاسیفیک» رو راه‌اندازی کرد و سال بعدش و همزمان با ورود آمریکا به جنگ جهانی اول، اسم شرکت رو به بوئینگ تغییر داد. احتمالا علت این تغییر نام این بوده که پاسیفیک توی زبان انگلیسی به معنی «صلح‌جو» هست و نمی‌خواست بعد از ورود ایالات متحده به جنگ، همچنان این اسم رو روی شرکت هواپیمایی خودش ببینه.

بعد از اینکه اسم شرکت تغییر کرد، شرکت بویینگ سفارش ساخت ۵۰ فروند هواپیما رو از نیروی دریایی آمریکا دریافت کرد. گویا این تغییر اسم خیلی برکت داشته! بعد از اینکه جنگ تموم میشه، بوئینگ میره سراغ ساخت هواپیماهای تجاری.

سال ۱۹۳۴ ویلیام بویینگ برای همیشه از صنعت هوانوردی کناره گرفت و بقیه عمرش رو توی مزرعه خصوصی خودش به پرورش اسب گذروند. ویلیام بوئینگ سال ۱۹۵۶، سه روز قبل از اینکه ۷۵ سالش بشه، توی قایق تفریحی خودش فوت شد.

الان خانواده بوئینگ یکی از ۱۰ خانواده برتر ثروتمند جهان شناخته میشن.

مهم‌ترین تغییر بوئینگ از زمان تأسیس تا الان

طبیعتا شرکت بویینگی که الان شاهدش هستیم، با بویینگی که ویلیام بویینگ مدیریتش می‌کرد، تفاوت‌های زیادی داره. یکی از این تفاوت‌های مهمش اینه که بویینگ فعلی نتیجه ادغام بوئینگیه که ویلیام بویینگ تأسیسش کرده بود، با شرکت مک‌دانل داگلاس (McDonnell Douglas).

توی دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی مک‌دانل داگلاس مهمترین شرکت توی حوزه صنایع هوافضایی و تولید تجهیزات نظامی توی آمریکا به حساب میومد. خود این شرکت هم توی سال ۱۹۶۷ از ادغام دو تا شرکت مک‌دانل و داگلاس تأسیس شده بود؛ چه ادغام تو ادغامی شد!

خلاصه ماجرا اینکه روز اول آگوست ۱۹۹۷ بویینگ و مک‌دانل داگلاس با هم ادغام شدن. اون زمان مدیر عامل اجرایی (CEO) بویینگ فیلیپ کندت (Philip Condit) بود که بعد از ادغام این دو شرکت، این آدم مدیرعامل شرکت جدید شد.

کندت اون زمان ۵۶ سالش بوده. هم سابقه مهندسی داره و هم سابقه بیزینسی. تازه یک سال بود که مدیرعامل بویینگ شده بود و تا سال ۲۰۰۳ هم مدیرعامل بویینگ باقی موند. یکی از تغییرات مهمی که توی زمان مدیرعاملی کندت توی بویینگ رخ داد، این بود که دفتر مرکزی این شرکت از سیاتل به شیکاگو منتقل شد.

سال ۲۰۰۳ دفتر مرکزی این شرکت به کریستال‌سیتی ویرجینیا (Crystal City) منتقل شد. کریستا‌ل سیتی یه شهر کوچیکه که حدود ۲۰ هزار نفر جمعیت داره.

بخش‌های مختلف بوئینگ

بویینگ به چهار بخش تقسیم میشه: هواپیماهای تجاری بویینگ (Boeing Commercial Airplanes) و بویینگ دیفنس اسپیس اند سکیوریتی (Boeing Defense, Space & Security)، بویینگ کپیتال (Boeing Capital) و خدمات جهانی بوئینگ (Boeing Global Services).

بخش هواپیماهای تجاری بویینگ وظیفه طراحی، مونتاژ، تولید و فروش هواپیماهای مسافربری و جت‌های تجاری، ارائه خدمات مهندسی، تعمیرات و نگهداری و حتی آموزش مشتری‌های این شرکت رو بر عهده داره. از مدل‌های تولیده شده این بخش میشه بوئینگ ۷۳۷، بویینگ ۷۴۷، بویینگ ۷۶۷، بویینگ ۷۷۷، و بویینگ ۷۸۷ اشاره کرد.

بخش بوئینگ دیفنس اسپیس اند سکیوریتی وظیفه طراحی و ساخت هواپیماهای جنگنده، تانکرهای سوخت‌گیری هوایی، هلی‌کوپترها، سیستم‌های دفاع موشکی و ماهواره‌ای، تجهیزات هوانوردی، پرواز فضایی، سیستم‌های شاتل‌ها و ایستگاه‌های فضایی رو بر عهده داره. این بخش زیرمجموعه بوئینگ سال ۲۰۰۲ از ادغام بین چند تا شرکت به وجود اومد.

سال ۲۰۲۱ بویینگ بیش از ۶۲ میلیارد دلار فروش داشت که رکورد محسوب میشه. فورچون جهانی ۵۰۰ (Fortune Global 500) فهرستی از ۵۰۰ شرکت بین‌المللی فعال توی صنایع مختلفه که به صورت سالیانه توسط مجله فورچون رتبه‌بندی و منتشر میشه. توی این فهرست که بر اساس درآمد، شرکت‌ها رتبه‌بندی شدن، بوئینگ در رتبه ۱۲۱ جهانه.

یه فهرست دیگه هم هست که همین مجله منتشر می‌کنه و اسمش فورچن ۵۰۰ هست که توی اون لیست فقط شرکت‌های مستقر توی آمریکا رو رتبه‌بندی می‌کنه. توی این فهرست رتبه بویینگ ۵۴ هست که بهتر از قبلیه. دقت کنیم که رتبه‌بندی قبلی در مورد همه شرکت‌های دنیا بوده و این رتبه‌بندی فقط در مورد شرکت‌هاییه که دفترشون توی آمریکاست.

توی رتبه‌بندی همه شرکت‌های جهان، یه سری از شرکت‌های چینی و هلندی و بریتانیایی و آلمانی و ژاپنی و کره‌ای هم هستن و به خاطر همین بوئینگ توی رتبه‌بندی فورچن جهانی ۵۰۰ رتبه‌ش بدتر از رتبه‌بندی فورچن ۵۰۰ هست.

دو اتفاقی که باعث آبروریزی بوئینگ شد

دو اتفاق در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ افتادن که به اعتبار و شهرت و ارزش اقتصادی شرکت بوئینگ لطمه وارد کردن. اتفاق اول مربوط میشه اواخر سال ۲۰۱۸ و پرواز ۶۱۰ لاین‌ایر (Lion Air Flight 610) که ۲۹ اکتبر ۲۰۱۸ رخ داد.

یه هواپیمای مسافربری خطوط هوایی لاین‌ایر توی آب‌های اطراف جزیره جاوه توی اندونزی با ۱۸۹ تا مسافر و خدمه سقوط کرد. همه سرنشین‌های این هواپیما کشته شدن. ساعت دقیق حادثه ۶:۲۰ صبح به وقت محلی بود. هواپیما توی آب غرق شد.

این هواپیما از باند فرودگاه بین‌المللی سوئکارنو-هتا که نزدیک جاکارتا (پایتخت اندونزی) هست به سمت فرودگاه دپاتی امیر در پانگکال پینانگ (یه شهر دیگه اندونزی) به پرواز دراومده بود. نوع هواپیما بوئینگ ۷۳۷ مکس ۸ بود که لاین‌ایر به تازگی هم سفارش داده بود. در تصویر زیر می‌تونین کنفرانس مطبوعاتی‌ای که بعد از ماجرای سقوط این هواپیما توی اندونزی برگزار شد رو ببینین.

اتفاق دوم چند ماه بعدش برای پرواز شماره ۳۰۲ هواپیمایی اتیوپی رخ داد که از فرودگاه بین‌المللی بوول (توی اتیوپی) به سمت فرودگاه بین‌المللی جومو کنیاتا (توی کنیا) می‌رفت. تاریخ واقعه ۱۰ مارس ۲۰۱۹ (به شمسی میشه ۱۹ اسفند ۱۳۹۷) بود.

یه بوئینگ ۷۳۷ مکس در حال پرواز بود که سقوط کرد. این پرواز حامل ۱۴۹ نفر مسافر و ۸ نفر خدمه بود که همه ۱۵۷ نفر کشته شدن. سقوط خیلی سریع اتفاق افتاد؛ ۶ دقیقه بعد از اینکه هواپیما بلند شد و حدود ۶۰ کیلومتر از فرودگاه مبدأ فاصله گرفته بود که سقوط کرد. در ادامه می‌تونین عکسی که بعد از این حادثه گرفته شده رو ببینین.

عمر عملیاتی هواپیما ۴ ماه بود و نمیشه گفت که قدیمی بوده. بوئینگ ۷۳۷ سال ۲۰۱۷ معرفی شده بود و توی دو سال بعدی دو بار سقوط کرد و این یه فاجعه محسوب می‌شد برای شرکت بویینگ. بعد از اینکه این دو تا سقوط رخ داد، یه سری از شرکت‌ها و کشورهای استفاده‌کننده از این هواپیما پرواز اون رو ممنوع اعلام کردن.

این رسما یه بی‌آبررویی برای بویینگ بود. لیست شرکت‌هایی که پرواز هواپیمای بویینگ ۷۳۷ رو ممنوع اعلام کردن به این صورته: همه شرکت‌های چین و اندونزی، ارولینیاس آرژانتیناس (Aerolineas Argentinas)، آئرومکزیکو (AeroMexico)، هواپیمایی اتیوپی (بزرگ‌ترین هواپیمایی توی قاره آفریقاست)، گول ایر ترانسپورت برزیل (Gol Air Transport) و چند تا شرکت هواپیمایی دیگه.

دونالد ترامپ، رییس جمهور وقت ایالات متحده بعد از این حادثه و به خاطر اعتراضات گسترده‌ای که توی آمریکا شکل گرفت و تحت فشار کنگره آمریکا، دستور تعلیق همه پروازهای این مدل از بوئینگ رو تا زمان روشن شدن علت حادثه صادر کرد.

توی ایران هم سازمان هواپیمایی کشوری عبور همه هواپیماهای این مدل از هواپیماها رو از آسمون ایران ممنوع اعلام کرد.

استراتژی بازاریابی بوئینگ

یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های استراتژی بازاریابی شرکت بویینگ تفاوت و تنوع محصوله. اگه به توضیحات بالاتر این مقاله دقت می‌کردین، گفتیم که این شرکت طیف وسیعی از محصولات رو به مشتری‌ها ارائه میده؛ از جمله هواپیماهای تجاری، سیستم‌های دفاعی، تکنولوژی‌های کنکاش در فضا و غیره.

اتفاقا یکی از تفاوت‌های مهم بویینگ و شرکت‌های رقیبش اینه که هیچ کدوم این تنوع محصولی که بویینگ داره رو ندارن. دو تا از مهمترین رقبای بوئینگ رو توی بخش اول این مقاله دیدیم که اکثر محصولات و فروششون مربوط به تجهیزات نظامیه.

بویینگ سعی می‌کنه تمرکز خودش رو روی ویژگی‌ها و قابلیت‌ها و عملکرد منحصر به فرد محصولاتش بذاره تا محصولاتش رو از بقیه شرکت‌های رقیب متفاوت کنه. مثلا بوئینگ ۷۸۷ به این خاطر توی بازار معروفه که سوخت بهینه مصرف می‌کنه و مسافرها توش خیلی راحتن و تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای هم توش به کار رفته.

خود بوئینگ هم از این امتیازاتش آگاهه و توی تبلیغاتش همیشه روی این امتیازات و ویژگی‌های محصولاتش تأکید می‌کنه و به خاطر همین بین ایرلاین‌ها و نهادهای دفاعی و آژانس‌های فضایی جایگاه ویژه‌ای داره.

یکی دیگه از مولفه‌های مهم استراتژی بازاریابی بوئینگ اینه که ارتباطات قوی‌ای با مشتری‌هاش می‌سازه. اینجا بیشتر مشتری‌هاییه که شرکت‌های بزرگ هستن و قراردادهای بزرگ با بویینگ می‌بندن. بویینگ این نکته رو به خوبی درک کرده که شراکت بلندمدت توی تجارت و کسب‌وکار اتفاق مهمیه و به خاطر همین با اکثر مشتری‌هاش تا زمانی که توی تجارت فعالیت می‌کنن، سعی می‌کنه که ارتباط گرمی داشته باشه.

همچنین بوئینگ یه سری کارها هم انجام میده که از رضایت و وفاداری مشتری‌هاش مطمئن باشه: مثلا خدمات حمایتی برای مشتری‌هاش تعریف می‌کنه یا برنامه‌های نگه‌داری تجهیزات بهشون ارائه میده و یا حتی تمرین‌هایی براشون می‌ذاره تا استفاده از محصول رو به بهترین نحو آموزش ببینن.

همچنین یکی دیگه از کارهایی که بویینگ برای ارتباط بهتر با مشتری‌هاش انجام میده گرفتن بازخوردهای مرتب از اون‌هاست و همچنین تلاش برای فهم اینکه نیازهای مشتری‌ها چه تغییراتی در طول زمان می‌کنه. این مشتری‌مداری بویینگ باعث شده که محصولات این شرکت همیشه به‌روز باشن.

مولفه سوم توی استراتژی بازاریابی بوئینگ پیشگامی فکری و نوآوریه. همین مولفه هم باعث شده که بوئینگ توی بحث‌های تکنولوژیک و فنی همیشه از خیلی از رقباش سرتر باشه. حوزه هوافضا حوزه پویا و فعالیه و به خاطر همین اگه یه شرکتی می‌خواد توی این عرصه موفق باشه، حتما باید نوآوری لازمه کارهاش باشه.

بوئینگ به طور ویژه روی تحقیق و توسعه محصولاتش سرمایه‌گذاری می‌کنه و به خاطر همین می‌تونه هر بار محصولاتش رو رشد بده. همچنین این شرکت توی رویدادهای صنعتی و کنفرانس‌های مهم این عرصه همیشه شرکت می‌کنه و سعی می‌کنه آخرین دستاوردهای خودش رو به نمایش بذاره و از تجریبات و علم بقیه شرکت‌ها استفاده کنه.

حرف پایانی

یکی از انواع دانش‌ها و اطلاعاتی که کسب‌وکارها باید از اون مطلع باشن، در مورد شرکت‌های بزرگ و موفق دنیاست. توی این مقاله یکی از معروف‌ترین شرکت‌های هواپیمایی دنیا رو معرفی کردیم تا با کلیت این شرکت و همچنین با اتفاقاتی که باعث ضربه خوردن به این شرکت شد و وضعیت شرکت توی رتبه‌بندی‌های جهانی آشنا بشین.

بویینگ برخلاف تصور عمومی صرفا یه شرکت توی زمینه هواپیماهای تجاری نیست، بلکه کلی محصول دیگه هم تولید و تعمیر می‌کنه و می‌فروشه. اسم این شرکت هم از اولش بویینگ نبوده. دو تا سقوط هواپیما در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رخ داد که باعث شد به اعتبار این شرکت بزرگ لطمه وارد بشه و خیلی از شرکت‌ها تا یه مدتی استفاده از یکی از انواع هواپیمایی بویینگ رو ممنوع اعلام کنن. توی ایران هم پرواز یکی از هواپیماهایی بوئینگ یه مدتی ممنوع شد. توی این مقاله به طور مفصل در مورد این موارد توضیح دادیم.

توی بخش آخر مقاله هم سه تا مولفه‌های مهم استراتژی بازاریابی بویینگ رو توضیح دادیم: تنوع محصول، ارتباطات قوی با مشتری‌ها و پیشگامی فکری و نوآوری. این سه مولفه باعث شدن که بوئینگ یه شرکت پیشرو در صنعت هوافضا بشه.

منبع اول             منبع دوم            منبع سوم              منبع چهارم